Löggan aftur og nýbúin ... Allir þessir strákar hafa greinilega ræktunargenið í sér!

Lögreglan stöðvaði kannabisræktun, í frétt á mbl.is:

"Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu upprætti enn eina kannabisverksmiðju í dag. Nú var stórtæk verksmiðja stöðvuð í nýbyggðu einbýlishúsi í Hafnarfirði. Ekki var flutt inn í húsið en um 300 plöntur í fullum blóma voru í húsinu. Tveir menn hafa verið handteknir vegna rannsóknar málsins."

 

Það kemur á óvart hvað þessir strákar hafa 'græna putta' miðað við ræktina á öllum þessum fínu plöntum. Á hverjum degi fáum við fréttir af strákum sem hafa verið handteknir fyrir kannabisræktun. Ég bara skammast mín, enda hafa allar stofuplöntur hjá mér sungið sitt síðasta. Mér tókst ekki að halda endalausu lífi í þessu. Þegar ég lít yfir sviðið hjá mér sé ég bara bunka af gervistilkum í glærum vasa. Ja hérna. Kannski vantaði mig hvatann til að leggja rækt við stofuplönturnar. En ef þetta hefði verið ræktun til að hafa ágóða af því, þá hefði maður kannski verið natnari við plöntugreyin. Ætli strákarnir tali við kannabisplönturnar sínar, eins og maður heyrði að húsmæður gerðu hérna í gamla daga?

 

En strákarnir kunna þetta greinilega og það er kannski í þeirra innsta eðli að rækta grænar plöntur, af því að þetta er arðbært, en því miður ólöglegt. Nú sitja kannski feður og mæður þessara strákgutta og horfa í gaupnir sér og eru e.t.v. miður sín yfir framferðinu. En þau geta huggað sig við að heimspekingurinn Plato hafði einhvern tíma á orði að "af öllum skepnum er drengur sá sem ill mögulegast er að hafa stjórn á" eða eitthvað á þá leið.

 

Já, strákarnir fara sínu fram, hvað sem tautar og raular. Og mig rámar í orðatiltæki, sem er líklega frá Kahlil Gibran, sem segir að 'börnin þín eru ekki þín. Þau eru synir og dætur Lífslöngunarinnar sjálfrar.' Vissulega hafa synir, og dætur, löngun til að græða.

 

Þannig að foreldrar ræktunargæjanna, eða 'grænu puttanna' eiga ekki að vera með neitt samviskubit yfir uppeldinu. Afkvæmin bera ábyrgð á sínum gjörðum. Og sinni lífslöngun.

 

 

Stórfelld kannabisræktun stöðvuð

Viðskipti felast í listinni að ná fé úr annars manns vasa án þess að beita ofbeldi. – Max Amsterdam.

Í fréttinni á mbl.is segir m.a. "Bankarnir eru taldir hafa stuðlað að sýndarviðskiptum með því að lána mikla fjármuni til þess að kaupa bréf í bönkunum sjálfum. Veð fyrir lánunum voru oftast nær bréfin sjálf. Með þessum aðferðum eru bankarnir taldir hafa haft veruleg áhrif á verðmyndun eigin bréfa á markaði en á sama tíma staðið sjálfir að stórum hluta af heildarveltu með bréf sín."

Til 'gamans' læt ég fljóta hér með nokkrar tilvitnanir í framhaldi af titli þessa bloggs:

Ef þú heldur að engum sé sama hvort þú ert lifandi eða dauður, prófaðu þá bara að sleppa nokkrum afborgunum af bílnum eða húsnæðinu. – Earl Wilson.

 

Ef þú lánar einhverjum 20 þúsund kall (eða 20 milljónir, eða milljarða, ef því er að skipta), og sérð hann/hana aldrei aftur, var það kannski þess virði. Óþekktur höfundur.

 

Kannski komum við auga á gildi Guðs fyrir smá auðlegð, með því að skoða þá sem hann útdeildi auðnum til. – Alexander Pope, Thoughts on Various Subjects, 1727.

 

Á hverjum degi þegar ég fer á fætur, les ég Forbes listann yfir ríkustu menn Ameríku. Ef ég er ekki á listanum, fer ég í vinnuna. – Robert Orben.

 

Þegar hlutirnir snúast um peninga, eru allir í sama trúfélaginu. – Voltaire.

 

 

Markaðsmisnotkun banka til skoðunar

Obama dælir fé í svartholið og hangir í símanum – En hvað gerir Jóhanna? Mjakast truntan úr sporunum?

„Barack Obama, forseti Bandaríkjanna, hefur hringt um alla jörð frá því hann tók við embætti í janúar. Í dag hringdi hann svo út í geim og ræddi við geimfara, sem eru í alþjóðlegu geimstöðinni.“ skv. frétt á mbl.is  - En tekst honum að koma skikki á bykkjuna?

 

Efast um að það hefði fallið í góðan jarðveg að Jóhanna Sig. og Steingrímur J. hefðu legið í símanum sínkt og heilagt eftir að þau tóku við völdum hér á dögunum. En þau gerðu það eflaust, þótt það væri ekki opinbert. Kannski hringdu þau vegna áherslunnar á að stugga við mansali og rekstrti á nektarbúllum hér um daginn. En þau símtöl sem þau hefðu fengið prik fyrir, væru vissulega símtöl til skattaparadísa til að afla sér upplýsinga um falið fé útfararvíkinganna. Kannski heldur Jóhanna og co. að hún geti bjargað málum hér á stuttum ríkisstjórnarferli eftir Búsáhaldabyltinguna.

 

En fjármálasérfræðingar vestanhafs eru uggandi um hræðilegar afleiðingar af inngripi stjórnvalda í Washington varðandi fjármálamarkaðina. Þeim finnst sorglegt hversu margir heilaþvegnir íbúar trúa að ríkisstjórnin sé lausnin á öllum vandamálum.

 

Álíka viðhorf virðist vera í gangi hér á Íslandi: allir leggja traust sitt á nýja forsætisráðherrann Jóhönnu Sigurðardóttur á sama hátt og Kaninn leggur allt sitt traust á nýja forsetann Obama. Og Obama hangir í símanum! Hugmyndir hafa komið fram hér frá ýmsum spekúlöntum um að skera niður húsnæðisskuldirnar um 20%, einhver kom fram með hugmynd um að lengja lánin í 90 ár, og svo kom hugmynd frá Lilju Móses um að skera lánin um 4 milljónir, o.s.frv.

 

Obama er ákveðinn í að ‘bjarga’ bandaríska húsnæðismarkaðnum með því að hjálpa húsnæðiseigendum með greiðslur á veðlánum og þrýsta á lánveitendur um að gefa eftir ákveðinn hluta af lánunum.

 

En hvað er raunhæft að gera? Hvað virkar? Líklega veit það enginn.

 

Fjármálasérfræðingar vestan hafs segja að markaðsaðstæður hafi aldrei batnað þó að ríkisstjórnir hafi gripið inn í. Og þeir staðhæfa einnig að það sé ekki eitt dæmi í sögunni er ríkið ætlaði að hafa stjórn á fjármagnsmörkuðum að það hafi leitt til góðæris. En samt virðist Obama áfjáður í að dæla ómældu fé inn á markaðinn af því að hann er allur af vilja gerður.

 

Auðvitað: hann er nýr! Nýr forseti og allt. Og nú et tími Jóhönnu líka kominn. Og kannski tími Steingríms J. Eða hvað? En spurningin er: lætur bykkjan af stjórn?

 

Það er hollt fyrir okkur Íslendinga að fylgjast með því sem er að gerast í Bandaríkjunum, því  við erum að glíma við svipuð vandamál. Fyrst og fremst veðlán húsnæðiseigenda m.m. En sérfræðingar vestanhafs vita sínu viti og eru uggandi um stöðu mála. Þeim hryllir við þeirri hugmynd um að skera einhliða niður veðlán vegna þess að það hefur gífurlega neikvæð áhrif á hagkerfið og benda á að dómurum í gjaldþrotamálum hefur aldrei verið leyft að stytta veðlán.

 

Nú er Obama við völd í USA og vill vel, og Jóhanna & co. við völd hér og vilja vel. Bandarísku fjármálasérfræðingarnir eiga til orð eða samlíkingar yfir ýmis fyrirbæri í stjórnsýslunni og mig grunar að þeir eigi jafnvel við einhverja forseta þegar þeir tala um að kjánar geti verið skemmtilegir (var það Reagan?), lygarar eru, oftast, áhugaverðir (hm... hver?), gráðugur maður getur fært þér ríkidæmi, jafnvel fyrir tilviljun (á það kannski við Bush??), en sá velviljaði er alltaf hversdagslegur, jafnvel leiðinlegur og getur líka verið illskeyttur (á það kannski við Obama? eða hvað?). Nei varla, hann er alltaf í símanum þessa dagana!

 

Bandarískir fjármálasérfræðingar líta á USA sem frjálst ríki, stað þar sem heimsfjármagnið á sér heimkynni enda eru stærstu og öflugustu fjármálamarkaðir heims staðsettir þar. Sem er satt. En það sem þeim finnst hryllilegt er að stjórn landsins ætli að fjármagna allt hagkerfið með ferli sem þeir segja vera „Stalínískt.“ Þeir kalla þetta að velviljaður stjórnandi sé orðinn brjálaður. Og þessi velviljaði aðili, meistari Obama,  sem er bakkaður upp af alríkisstjórninni, er í þann veginn að eyðileggja það sem eymir eftir af efnahagslífinu, með því að kasta því litla sem eftir er í USA inn í hina endalausu svörtu holu fasteignamarkaðarins. Þeir líkja þessu við að spikfeitur karl ríði óviljugri bykkju. Og sá er á fullu að tala í gemsann sinn!

 

Kannski er Obama og Jóhanna & co. rétta fólkið, en bara ekki á rétta tímanum: þau settust viljug á bak óviljugri truntu, og ætla að reyna að koma henni af stað. Tekst þeim það?

Obama hringdi út í geim

Hryllileg skjálftafóbía og kraftaverk eftir stórskjálfta í USA

"Jörð skelfur í Kaliforníu" segir í frétt í dag á mbl.is

 

Já, ég er haldin jarðskjálftafóbíu, enda upplifði ég einn harðan og minn fyrsta á Selfossi á 7. áratugnum. Og var svo alvarlega að hugsa um að flytja í tjald í Laugardalnum eftir stóra skjálftann 17. júní árið 2000. Hafði gallabuxur með lykla í vasanum tilbúnar við rúmstokkinn í margar vikur, ef annar stór kæmi. Komst í samband við erlendan aðila á netinu sem var fjölskyldufaðir og þau hjónin störfuðu í heilunargeiranum. Hann sá strax í gegnum mig, þegar ég sagði honum að dóttir mín hefði orðið mjög hrædd eftir skjálftann 2000. Við ræddum um jarðskjálfta og fleira. Hann sagði mér að þau hjónin hefðu búið í Norð-vestur hluta Bandaríkjanna og þar eru stórir skjálftar tíðir og eftir einn stóran skjálfta á 9. áratugnum var eiginkonu hans aldrei rótt eftir það, og þau fluttu oft eftir þann skjálfta.

 

Man alltaf eftir frásögn mannsins af þessum stóra skjálfta: þau hjónin ákváðu að sofa í forstofuherbergi nótt eina. En svefnherbergin voru innar í íbúðinni. Eldsnemma næsta morgun ríður heljarinnar skjálfti yfir og allt fór í mask. En það sem verra var að 5 ára sonur þeirra svaf í sínu herbergi langt frá forstofuherberginu. Það sem fór í mask skv. frásögn mannsins var allt erfðapostulín frúarinnar sem var geymt í stofuskápum. Allt var á rúfi og stúfi, eins og við getum ímyndað okkur: erfðastellin lágu mölbrotin eins og hráviði útum allt. Og barnið staðsett innan þessa hryllings. En þessi fjölskyldufaðir sagði mér að barnið þurfti auðvitað að komast til þeirra foreldranna og þess vegna þurft að vaða yfir mölbrotin stellin og hefði drengurinn gengið til þeirra án þess að skaðast. Hann lýsti þessu eins og að "barnið hefði verið borið yfir glerbrotin."

 

En við sem búum á skjálftasvæði, þar sem allt getur gerst, verðum við að hafa í huga: hvorki staðsetja rúmið þitt né barnanna við glugga og ekki hafa dót eða myndir hangandi undir höfðagaflinum hjá ykkur og börnunum. Það er stórhættulegt. Þetta getur hrunið í skjálfta og skaðað ykkur.

Fékk útrás fyrir AIG 18. mars s.l.

og hef því ekki þörf á að kasta sýndartómötum.

En skv. frétt á mbl.is fær fólk útrás í að kasta sýndartómötum í fyrirtækið!!

En mikilvægt er fyrir þig lesandi góður að átta þig á hlutverki AIG í bankahruninu. Þú getur lesið um mitt innlegg um það hér neðar á blogginu, frá 18. mars 2009.

Sýndartómötum kastað í AIG

Snemmbúið aprílgabb hjá Alaskamönnum???

Vegna fréttar á mbl.is : Eldgos í Alaska

Árið 2004 tók ég saman nokkur mögnuð aprílgöbb og ég man alltaf eftir aprílgabbinu frá Alaska:

Aprílgabb í Alaska 1974

Árið 1974 var íbúum í bænum Sitka í Alaska brugðið þegar eldfjallið

Mount Edgecumbe byrjaði allt í einu að spúa úr sér heljarmiklum svörtum reyk.

Fjallið hafði ekki látið á sér kræla áratugum saman. Fólk flykktist út á götur

og góndi uppá fjall, óttaslegið um að það myndi brátt byrja að gjósa.

 

Til allrar hamingju var reykurinn ekki frá náttúrunar hendi, heldur gerður af

manna völdum, eða réttara sagt, var af völdum eins manns. 

Einn íbúi staðarins, Porky Bickar, sem var þekktur húmoristi

og hrekkjalómur, hafði flogið með göml bíldekk í hundraðatali upp í gíg

eldfjallsins og síðan kveikt í, eingöngu til að fá íbúana til að halda að

eldfjallið væri að lifna við. Og sú goðsögn gengur ennþá um bæinn að þegar

eldfjallið Mount St. Helens gaus sex árum síðar, hafi íbúi í Sitka

skrifað hrekkjalóminum bréf og sagt: "Í þetta skipti hefurðu gengið of langt!"

 

Eldgos í Alaska

Hannes Smára reddar þessu

"Við blasi að ef ekki náist tekjur og eignir úr skattaskjólum og ef á skorti að eignir hinna föllnu banka standi á móti gerðum kröfum muni þeir sem enga ábyrgð báru á hruninu sem hér varð, almenningur og hefðbundinn atvinnurekstur, þurfa að greiða aukna skatta vegna þeirrar afdrifaríku meðferðar fjármuna sem virðist hafa átt sér stað hjá nokkrum tugum manna sem flestir höfðu yfir sér huliðshjálm bankaleyndar og skattaskjóla" segir í niðurlagi fréttar um skrif ríkisskattstjóranna.

Hver man ekki eftir orðum Davíðs Oddssonar þáverandi Seðlabankastjóra í frægu Kastljósviðtali í haust "við borgum ekki skuldir óreiðumanna"?

Og svo má rifja upp orð Hannesar Smárasonar í viðtali við Stöð 2 í lok október 2008:

Skv. frétt á mbl.is: "Hannes Smárason, fyrrverandi forstjóri FL Group, sagði í fréttum Stöðvar 2 í kvöld, að hann ætli að leggja sitt fé í að byggja Ísland upp að nýju. Óhætt sé að segja, að of hratt hafi verið farið í útrás íslenskra fyrirtæka og fyrirtæki hafi verið stækkuð án nægilegrar undirbyggingar."

Í umræðum á spjallþræði á netinu 28.10. s.l. skrifaði ég m.a. varðandi þetta: "Ég segi 'nei takk' ég vil ekki ráða Hannes Smárason í byggingarvinnu hér á landi."  En ef Hannes á einhvern pening aflögu, t.d. eitthvað óframtalið í einhverju skálkaskjólinu, og sem hann teldi fram, þá kæmi skattlagningin til góða hér, en held að fæstir treystu Hannesi & Co. fyrir fjármunum sínum í einhver fyrirtæki hér á landi, miðað við það sem á undan er gengið.

Íslands sjálftökumenn hafa leikið lausum hala

Hér áður var refsað fljótt fyrir spillingu í kerfinu. En núna?

„Ekki er lengur einungis talað um óábyrg útlán banka, stefnu stjórnvalda og helst til of áhættusækna framkvæmdastjóra. Nei, nú snýst umræðan um hreinan og beinan þjófnað,“ segir í greininni, þar sem fjallað er um aðkomu Evu Joly að íslenskum rannsóknum á bankahruninu.

Segir í meðfylgjandi frétt um spillingarhrellinn Evu Jolie. Maður fær á tilfinninguna að enginn hér í íslenska kerfinu hafi kjark til að leggja til atlögu við samlanda sína. Þetta var víst staðreyndin í kreppunni í Færeyjum á sínum tíma: enginn var dreginn til ábyrgðar.

En menn hafa verið látnir sitja inni og/eða látnir taka pokann sinn þegar upp hefur komist um spillingu þeirra í kerfinu. Mál sem ég man eftir er dæmið um hæstaréttarlögmanninn sem keypti áfengið á niðurgreiddu verði er hann gegndi ákv. embætti tímabundið og var rekinn úr dómarastarfi sínu í Hæstarétti fyrir vikið.

Annað nýlegra dæmi er um alþingismanninn Árna Johnsen, sem var í byggingarnefnd Þjóðleikhússins og keypti vörur í BYKO, lét senda sér þær heim, á reikning ríkisins. Var hann dæmdur til tugthúsvistar fyrir vikið og þurfti að dúsa á Kvíabryggju í 2-3 ár að mig minnir.

Já, og menn eru umsvifalaust teknir fyrir að stela hangiketslæri og jafnvel snæri.

Eva Joly hreinsar út á Íslandi

AIG rak svikamillu og virtir fjárfestingabankar voru meðvirkir

Bónusar AIG voru, og eru, auðvitað hluti af svikamillunni. Feitir bónusar hafa tíðkast í fjármálageiranum gegnum tíðina en það er lýsandi fyrir spillinguna sem er greinilega í gangi ennþá, að þrátt fyrir að félag sé tæknilega gjaldþrota, þá virðist ekkert lát á bónusum. Alltaf virðist vera til peningur fyrir bónusgreiðslur.

 

„Eitthvað mjög skrýtið er að gerast á fjármálamörkuðum og ég get sýnt þér hvað það er og hvaða þýðingu það hefur.“

 

Á þessri setningu hefst grein eftir Porter Stansberry, frá 4. okt. 2008, sem var gefin út í fréttabréfi aðila sem fylgjast grannt með fjármálamörkuðum um heim allan. Fyrirsögn greinarinnar er „Hvernig hrun AIG var byrjunin á hruni banka um heim allan.“

 

Fyrir þann sem veit ekki hvað þetta AIG er, upplýsist að það heitir American International Group, er Fortune 500 félag, og var með bókfærðar eignir að upph. 1.1. trilljón dollara og hafði 74 milljónir viðskiptavina í 130 löndum.

 

Eftirfarandi er áframhaldandi frásögn af því sem Stansberry segir í greininni. Og er hann fyrst og fremst að miða við bandarískt umhverfi. Og lesandinn fær á tilfinninguna að alls konar makk og spilling hafi viðgengist árum saman úti í hinum stóra fjármálaheimi sem hefur teygt anga sína hingað, landið lent í klóm spillingar enda íslenskir bankar verið í stór-útrás síðustu misserin og við sem höfum fylgst með vitum að þeir hafa spunnið peninga eins og kandífloss.

 

... Ef fátt var að valda þér áhyggjum í september 2008, ímyndaðu þér hvað mun gerast varðandi húsnæðisverð þegar atvinnuleysi mun aukast jafnt og þétt næstu mánuðina. Ástandið er slæmt núna, en húnsnæðisverð á eftir að lækka mun meira. Ástæðan er augljós: fleiri húsnæðiseigendur eiga eftir að lenda í erfiðleikum með afborganir. Þetta ástand á eftir að vara lengi af ástæðum sem flestir munu aldrei skilja.

 

Ástæðan fyrir hruninu á verðbréfamörkuðum

Það sem fram kemur hér á eftir er ein af lykil ástæðunum fyrir því að  hlutabréfamarkaðir hrundu í september 2008. En ef þér tekst að skilja hvað raunverulega gerðist í þessum mánuði, mun margt skýrast fyrir þér.

 

Rísandi markaðir hafa sameiginleg einkenni og bjarstýnin sem ríkir þar á oft rætur að rekja til góðrar hugmyndar í byrjun. Það að nota langtímalán með veði í fasteignum til að greiða fyrir húsnæði virðist við fyrstu sýn góð hugmynd með nokkrum mikilvægum takmörkunum.

 

Sumar þessara takmarkana eru mörgum augljósar, svo sem þörfin á að eiga nokkuð góða útborgun, sýna fram á fastar tekjur og að hafa farið í greiðslumat. En einstaklingar eiga það til að verða spillingu að bráð, svo framarlega sem þeir fá nægan tíma og réttu hvatarnir eru fyrir hendi. Þetta er annað af tveimur hættumerkjum á rísandi mörkuðum. Það sem einu sinni virtist góð hugmynd verður svo sjálfsagt, eða hversdagslegt, að það hljómar eins og hver annar farsi eða klisja. Bandaríkjamenn hafa heyrt allar sögurnar um hvernig þetta gerðist á bandaríska húsnæðismarkaðnum, þar sem fólki var veitt lán án fastra vaxta, án þess að gengið væri úr skugga um að lántakandi hefði viðunandi tekjur, og án þess að hann færi í greiðslumat.

 

Þessi vinnubrögð, eins afleit og þau hljóma, hefðu ein og sér ekki skapað fjárhagslegan glundroða á heimsvísu án annars sýnu verra sem hafði verið í gangi. Ástæðan fyrir því að allt fór úr böndunum, var að spunnið var áfram utanum farsann, þannig að hann varð að svikamillu.

 

Og það er á þessu stigi þar sem AIG kemur til sögunnar.

 

Synt framhjá reglugerðum

Bankar á alþjóðamarkaði verða að lúta svok. Basel II reglugerðum. Reglugerðirnar kveða á um hversu mikið fjármagn banki verður að halda eftir og grundvallast á þeim útlánum sem bankinn veitir. Því áhættusamari lán sem banki veitir, því meira fjármagni verður banki að halda eftir í bókum sínum. Stjórnendur banka reyna eftir fremsta megni að viðhalda sem mestu jafnvægi/vogun eins og þeir geta, sérstaklega þegar vextir eru lágir, til að tryggja sem mestan hagnað. AIG virtist bjóða bönkum leið til að komast hjá Basel-reglugerðinni, gegnum tryggingasamninga sem voru ekki bundnir reglugerðum, þekktir undir nafninu „credit default swaps.“

 

Þetta virkaði á þessa leið: tökum sem dæmi stóran evrópskan banka. Fólk leggur mikið af peningum inn í bankann, af því að Evrópubúar eru ennþá þannig sinnaðir að þeim er umhugað um að eiga sparifé. Bankanum er umhugað um að leita eftir einhverju sóknarfæri sem hámarkar hagnað hans, sem er mismunur milli þess sem hann þarf að greiða í innlánsvexti og útlánsvexti. Bankinn vill finna auðveldustu og tryggustu leiðina. Bankinn veit að hann getur keypt sjóð sem samanstendur af fasteignaveðlánum með háum vöxtum (undirmálslán). En það gæti orsakað mismun í vogun og minnkað hagnað.

 

En í stað þess að útiloka þessi undirmálslán í eignasafninu, þá hringir bankamaðurinn einfaldlega í AIG-miðlarann, sem hann hitti á ráðstefnu í London í fyrra.

 

„Hvað kostar það bankann að tryggja þennan fasteignalánapakka?“ spyr bankamaðurinn. Miðlarinn, sem er að selja 5-ára tryggingapakka (en sem fær greiddan árlegan bónus fyrir sölumennskuna) segir, „Það kostar ekki of mikið.“ Enda segir sagan að tap af amerískum fasteignalánum sé nánast ekkert.

 

Miðlarinn sem notar ótrúlega þróað tölvuforrit, samþykkir að tryggja fasteignalánapakkann sem bankamaðurinn er að kaupa, til fimm ára fyrir t.d. 2% vexti.

 

AIG lyktar af bókhaldsaðferðum Enron

Þó að samningar AIG við banka væru í raunni  tryggingasamningar, voru þeir ekki bundnir reglugerðum. Það þýddi að AIG þurfti ekki að leggja fram neinar tryggingar vegna skiptasamninga sinna, svo framarlega sem þeir hefðu AAA í lánsfjárhæfi. Til að selja þessar tryggingar, þurfti AIG ekki að búa yfir neinu eiginfjármagni svo nokkru næmi; það voru engin takmörk þarna. Og þökk fyrir það sem er svokölluð „mark-to-market“ bókhaldsaðferð, gat AIG bókað hagnað af tryggingu á 5 ára „credit default swaps“ tryggingasamningum, svo framarlega sem þeir hefðu selt trygginguna, og byggð á væntingum um útreiknaðan gróða samkvæmt líkaninu.

 

Og bónusarnir blómstruðu

Hvaðeina sem tölvuforritið spáði fyrir um að AIG hefði upp úr þessum samningum, færðu bókararnir sem hagnað í bækurnar. Miðlarinn sem seldi samninginn fékk greiddan bónus af sölunni í árslok – löngu áður en  hagnaðurinn yrði að veruleika.

 

Á þennan hátt gat evrópski bankinn sannfært yfirboðara sína, þ.e. fjármálaeftirlitið, um að hér væri um að ræða trygga aðila með AAA-lánshæfismat, í stað tunnufylli af eitruðum rusl-lánum. Þannig gat bankinn sýnt fram á jafnvægi gagnvart Basel II reglugerðinni. AIG gat með þessu móti bókfært hundruðir milljóna í ‘gróða’ ár hvert, án þess að þurfa að reiða af höndum billjónir í ábyrgðir.

 

Þetta var svikamilla. AIG hafði aldrei lagt fram tryggingafé til að standa undir þeim tryggingum sem félagið seldi. Og hagnaðurinn sem félagið bókfærði hjá sér varð aldrei að veruleika. Hlutfall vanskila sem var áætlað fyrir árin 2005, 2006 og 2007 varð margfalt hærra en áætlanir gerðu ráð fyrir. Og það hélt áfram að aukast.

 

Svikamillan gekk árum saman

Þrátt fyrir þessar hremmingar, virkaði kerfið árum saman. Fjármálafyrirtæki á Wall Street útbjuggu vöndla og seldu ‘geld’ fasteignalán sem örugg og trygg lán. Og AIG hélt áfram að selja þessi lán án þess að auka eigin ábyrgð á þessum lánum. Stjarnfræðilegar fjárhæðir voru skapaðar á þennan hátt, sem voru úr lausu lofti gripnar, og seldar á fasteignamörkuðum út um allan heim.

 

Þann 15. september 2008 lækkuðu allar fjármálastofnanir lánshæfismat sitt gagnvart AIG, sem var stærsta tryggingafélag heims. Ástæðan var hrikalegt tap félagsins vegna trygginga á fasteignaveðlánum. Fyrsta áfallið kom á 4. ársfjórðungi 2007, þegar AIG tilkynnti um 11 milljón dollara kröfu. Félagið gat staðið undir þessari kröfu í eitt skipti, til að lágmarka skaðann. En töpin hrúguðust inn um dyrnar: á þessum tímapunkti var AIG þvingað til að sýna fram á billjónir dollara í tryggingar fyrir þessum veðum, og það á stundinni.

 

Þetta var til að toppa þær billjónir sem félagið skuldaði samstarfsfélögum sínum. Félagið átti þessar upphæðir ekki til. Stærsta tryggingafélag heims var orðið gjaldþrota.

 

Dómínósáhrifin fóru óðfluga af stað. Lehman Brothers hrundu sama dag. Merryl Lynch var selt Bank of America. Og bandaríski seðlabankinn tók skref sem átti sér ekki hliðstæðu: hann samþykkti að opna lánalínu til AIG uppá 85 billjónir dollara til að koma í veg fyrir að félagið væri tekið til gjaldþrotaskipta og þyrfti að selja eignir sínar á brunaútsölu, gegn veði í 80% af eigin fé AIG. Og nýjir stjórnendur voru settir í brúnna.

 

Almenningur á erfitt með að ímynda sér hvernig AIG var hvatinn að öllu heila klabbinu. Og það er enn eitt leyndarmál sem á eftir að koma í ljós ...

 

Virtur fjárfestingabanki meðvirkur

Stærsti viðskiptaaðili AIG var ekki nafnlaus evrópskur banki. Það var Goldman Sachs!

 

Greinarhöfundur hafði velt því fyrir sér árum saman hvernig Goldman Sachs hefði forðast að afskrifa þessa miklu fasteignaveðlána-pakka sem höfðu plagað alla aðra fjárfestingabanka. En við vitum það núna: Goldman girti fyrir þetta með tryggingasamningum við AIG. Heimildamenn innan Goldman herma að þeir hefðu bakkað AIG upp sem næmi rúmum 20 billjónum dollara. Og þegar lánshæfismat AIG var lækkað, þurfti Goldman að afskrifa eignir. Og þegar AIG fór í þrot, tapaði Goldman 20 billjónum.

 

Á hnjánum til Warren Buffet

Eftir þetta tap leitaði Goldman umsvifalaust á náðir Warren Buffet eftir 5 billjón dollara aðstoð, og fékk, sem gerði það að verkum að félagið gat halað inn viðbótar 5 billjónum í opinberu hlutafjárútboði.

 

Hrun AIG og skyldra félaga hafði gífurleg dómínósáhrif

Hrun tryggingamarkaðarins í tengslum við undirmálslán hafði þau áhrif að fjárfestingarbankar – allir þeirra – fengu hvergi peningalán, vegna þess að enginn gat tryggt þessi lán. Þeir urðu þess vegna algjörlega háðir seðlabönkunum í daglegum rekstri sínum, sem hafa leyft þeim formlega að starfa sem viðskiptabankar. Hingað til hafa bankar, tryggingafélög og fjárfestingabankar fengið að láni samtals 348 billjónir dollara frá bandaríska seðlabankanum (m.v. október 2008) – og megnið af þessari upphæð var lánuð eftir fall AIG. Og ástandið er svo slæmt í bandarískum fjárfestingabönkum að seðlabankinn hefur orðið að breyta reglum sínum til að geta leyft Merril Lynch, Morgan Stanley og Goldman Sachs að nota bókfærðar eignir sínar sem ábyrgðir fyrir lánum, sem er aðgerð sem hefur aldrei verið framkvæmd áður.

 

En það er eitt atriði sem fjölmiðlar hafa ekki fjallað um varðandi björgunarhring bandaríska seðlabankans, en ein klausa í lánasamningi bankans til AIG kveður á um að bandaríska ríkið greiði vexti gegn eignarhaldi sínu í AIG, sem er einfaldlega leið til að dæla peningum skattgreiðenda beint til fjárfestingabankanna.

 

Greinarhöfundur spyr af hverju við þurfum að fá vitneskju um þessar staðreyndir. Jú, í fyrsta lagi, ef ríkið hefði ekki gripið inn í, hefði gjaldþrot AIG orsakað að allir helstu bankar heims yrðu gjaldþrota. Og í öðru lagi, ef þessi svikamilla AIG hefði ekki verið í gangi, hefði markaðurinn fyrir undirmálslánin aldrei orðið að þvílíkri bólu sem hann varð.

 

Vissulega léku aðrir þættir sitt hlutverk í þessu hruni, sérstaklega Fannie og Freddie. En masterlykillinn að hinni gífurlegu lánaþenslu s.l. áratug má rekja beint til sölu AIG á lánatryggingum án veða. Greinarhöfundur notar þá líkingu að þetta hefðu verið hlöðudyrnar hjá AIG, sem höfðu  verið skildar eftir opnar í næstum áratug.

 

Í niðurlagi skrifanna segir hann að það sé engin leið til að eitthvað komi í staðinn fyrir hina stóru lánamaskínu sem var í gangi og hann er efins um að björgunaráætlun bandarískra yfirvalda standist. Í sannleika sagt er ekki lengur hægt að fá lán á borð við það sem tíðkaðist í heiminum fyrir 15. september 2008 vegna þess að allar þessar lánaívilnanir áttu fyrst og fremst ekki skilið að vera þarna til staðar. Þótt stjórnvöld geti stoppað í götin sem eru afleiðing af lánahruninu, geta þau í rauninni ekki endurskapað traustið og lánagetuna sem var í gangi ... vegna þess að þetta var byggt á svikum. Og þessi staðreynd fær hann til að trúa að samdrátturinn í efhagskerfinu verði dýpri og vari lengur en flestir geta skilið.

AIG látið skila risabónusum

Á hann meira dót í leikfangakassanum til að selja ódýrt?

Átti drengurinn eitthvað í þessum leikföngum

sem hann er að selja upp úr dótakassanum sínum

þessa dagana? Var þetta ekki bara allt veðsett á lánum hjá

íslenskum bönkum sem voru í einkaeigu okkar Íslendinga og hans sjálfs?

 

Mér barst reyndar fyrripartur af vísu í byrjun september s.l.

og er ég var að reyna að semja seinnipart við þessu fram eftir

vetri kom Jón Ásgeir og fleiri auðvitað upp í hugann:

 

21.10.2008 - Um Jón Ásgeir:

Gott er nú vínið og gleðin er nóg

Og Guð er nú fíni kallinn,

Svo staðreyndum þarf ég að stilla í hóf

en hvert á að sigla með dallinn?

 

6.3.2009 – Jón Ásgeir selur stóla og borð kontórs síns í Bretlandi, skv. fréttum á mbl.is:

Gott er nú vínið og gleðin er nóg

Og Guð er nú fíni kallinn,

Og stólum og borðum ég senn kem í lóg,

Því lausafjárstaðan er aðal gallinn.

 

 

 

Jón Ásgeir selur snekkju og flugvél